Norwegia – Muzeum rytów naskalnych w Alta

Ślady przeszłości w Alta

Niedźwiedzie, łosie, renifery. Wynurzające się z wody ryby i wielkie łodzie. Polowania i rytuały dawnych ludów łowców i zbieraczy.

To właśnie zobaczycie w muzeum w Alta.

Muzeum na otwartym powietrzu – Alta

Miejscowość Alta wyskoczyła nam na trasie zupełnie przypadkiem. Przypadkiem też trafiliśmy w miejsce, które jak się okazuje, jest wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako jedyny prehistoryczny zabytek w Norwegi.

To tutaj ponad 7000 lat temu powstały pierwsze ryty naskalne czyli petroglify. Kiedy w 1985 roku Alta została wpisana na Listę UNESCO liczba figur przedstawionych na rytach sięgała 3 tysięcy. Do dziś odkryto dodatkowe 3 tysiące nowych postaci i figur.

Sztuka naskalna jest tutaj bardzo różnorodna, czasem przedstawia sceny polowań, łowienia ryb i odbywania rytuałów. Często przedstawia pojedyncze zwierzęta: niedźwiedzie, ptaki, ryby, ale i łodzie oraz tajemnicze geometryczne kształty.

Położenie rysunków naskalnych jest ściśle związane z kształtowaniem się tutejszego krajobrazu. Kiedy poziom wody się obniżył i ukazał nowe skały, mieszkańcy tych terenów również zaczęli na nich uwieczniać swoje życie codzienne. Najstarsze petroglify znajdują się zatem wysoko nad obecnym poziomem morza, podczas gdy późniejsze są widoczne na niżej położonych skałach. Najmłodsze rysunki mają ponad 2 tysiące lat.

Kim byli dawni mieszkańcy Alty?

Z pewnością byli silnym ludem zbieracko – łowieckim, o czym świadczą naskalne ryty zgromadzone na skałach przy czole Altafjord. Twórcy rytów nie tylko odczuwali silne połączenie z naturą, co widać na przedstawieniach zwierząt. Przedstawiali również wiele zachowań społecznych, jak wspólne polowania i rytuały. Na niektórych rytach zauważyć możemy postacie noszące zimowe buty lub jeżdżące na nartach. Obserwujemy również metody rybołówstwa i polowań.

Jednym z takich przedstawień, który wywarł na nas największe wrażenie było ogrodzenie myśliwskie. To zespół rytów pokazujących metodę poskramiania zwierząt poprzez zainstalowanie płotu czy ogrodzenia uniemożliwiającego zwierzętom ucieczkę. Robi to niesamowite wrażenie.

Jaką techniką posługiwali się ludzie z Alty?

Kiedy zaczęliśmy oglądać ryty cała nasza ekipa miała takie samo wrażenie – to musiało być stworzone przez dziecko. Postacie nie były skomplikowane, raczej dłubane prostymi, niezdarnymi z pozoru ruchami. Jedna z opiekunek muzeum pokazała nam mozolną technikę skrobania kamieniem o skałę. Mogliśmy też sami spróbować wyryć fragment niedźwiedzia – całość w tamtych czasach zajmowała od kilku do kilkunastu godzin.

Dlaczego część rytów jest czerwona?

Niektóre z petroglifów uderzają ze skał czerwonym odcieniem. To farba naniesiona w późniejszych czasach pozwalająca bez problemu dostrzec niuanse postaci i kształty figur. Jak poinformowała nas pracownica muzeum – dziś odchodzi się od tego typu barwień, zostawiając pierwotną formę rytów. Takie też najdziecie na terenie muzeum.

Czy warto jechać do muzeum w Alcie?

Na pewno tak! Zarezerwujcie sobie trochę czasu, bo na spacer po otwartym muzeum zajmie Wam około 2 godzin. A kiedy zaskoczy Was tak piękna pogoda, jak ta którą mieliśmy, z pewnością zostaniecie dłużej by nacieszyć się pięknem okolicy.

Poza tym to największe i najbardziej okazałe skupisko petroglifów w Europie Północnej i rzeczywiście robi wrażenie!

Oprócz skał na otwartym powietrzu muzeum prezentuje również wystawy wewnątrz budynków. My mieliśmy okazję poznać życie i kulturę dawnych Saamów oraz ich współczesną sztukę.

Jak zwiedzać Alta Museum?

Możecie wybrać z dwóch dostępnych ścieżek. Jedna z nich ma około 1,2 kilometra i przechodzi obok najbardziej popularnych petroglifów, tych pomalowanych na czerwony kolor.

Radzimy jednak wybrać ścieżkę dłuższą- 3 km. Tutaj zobaczycie już naturalne ryty, ale i będziecie mogli zajrzeć do edukacyjnego punktu, w którym każdy może spróbować swoich sił w dawnej sztuce naskalnej.